Het komt vaker voor: een scheepswrak op de zeebodem, een beeld van Rodin in het huis van een verzamelaar, een musical van Toon Hermans in een kast in een kelder… Als je weet waar je moet zoeken vind je vaak de mooiste zaken. Iets anders is het als iemand iets vindt waarvan hij weet dat het van belang is èn dat tenminste één ander weet dat het bestaat/bestaan heeft èn dat het voor anderen klaarblijkelijk niet (voldoende) ‘voor de hand ligt/heeft gelegen’ om ernaar op zoek te gaan.
Deze haast Cruijffiaanse constatering schiet me door het hoofd als ik terugdenk aan de ontstaansgeschiedenis van het item over c.q. naar aanleiding van het stuk Aubade van Jurriaan Andriessen, dat zondag a.s. te zien is in het tv-programma Vrije Geluiden.
Enige jaren geleden ging ik als medewerker van de Muziekbibliotheek van de Omroep steeds gerichter op zoek naar ‘bijzondere stukken’ in onze collectie. Ik liet duizenden items door mijn handen gaan ten behoeve van een selectie van werken die zouden worden gedigitaliseerd (zie deze website). Hierdoor stuitte ik op veel repertoire waarvan ik wist… (zie boven).
Eigenlijk is dit niet zo vreemd als men bedenkt dat het hier de verreweg grootste collectie bladmuziek van ons land betreft (kunt u zich iets voorstellen bij ‘5 kilometer bladmuziek’?). Deze is gedurende circa 80 jaar is opgebouwd met o.a. veel eenmalig voor radio- of televisie-uitzending gebruikt materiaal, uiteraard grotendeels van de hand van Nederlandse componisten. Tegelijk vormt de collectie een afspiegeling van het ‘omroepmuziekleven’ vanaf de beginjaren van de radio, zo’n 90 jaar geleden.
Toen de redactie van VPRO’s Vrije Geluiden mij verzocht om enige parels uit onze collectie te vissen, die geschikt zouden zijn voor uitvoering in het programma, was Aubade van Jurriaan Andriessen (1925-1996) een van de eerste werken die me te binnen schoten. In de collectie bevinden zich meer dan 100 handschriften van deze ondergewaardeerde componist (o.a. tientallen hoorspel-composities en vele jazztitels), èn ik las in het boek Weg van de harp, een biografie over Rosa Spier van Regina Ederveen een vermelding van het werk: het is geschreven ter gelegenheid van de zeventigste verjaardag van de indertijd vermaarde harpiste (7 november 1961).
Het leek me een goed idee de auteur, zelf harpiste, te vragen het stuk ‘in de uitzending’ te spelen. Zij stemde toe, en dus wordt het handschrift van Jurriaan Andriessen zondag getoond, het stuk gespeeld èn het bijbehorende 'verhaal' verteld in de uitzending.
Dit laatste is wat vrijwel voor de gehele collectie geldt: bij elk manuscript hoort een verhaal over de auteur, degene(n) voor wie het is geschreven, het programma waarin het een plaats kreeg etc.
De komende jaren zullen – na de Eisler-strijdliederen, werken van Boy Edgar, honderden hoorspelen en herkenningsmelodieën – nog vele vondsten worden gedaan, en evenzovele verhalen worden teruggevonden.
Jan Jaap Kassies
Uitgezonden op: zondag 26 oktober 2014, 10.30u op NPO1
